کیت آلفا-1 آنتی‌تریپسین به روش SRID – بهار افشان

مقدمه

آلفا-1 آنتی‌تریپسین (Alpha-1 Antitrypsin یا A1AT) یک گلیکوپروتئین است که عمدتاً توسط کبد تولید شده و نقش حیاتی در محافظت از بافت‌های بدن، به‌ویژه ریه‌ها در برابر تخریب ناشی از آنزیم‌های آزاد شده مثل الاستاز نوتروفیل ایفا می‌کند.

عملکرد آلفا-1 آنتی‌تریپسین

محافظت از ریه‌ها: A1AT با مهار الاستاز نوتروفیلی مانع از تخریب بافت‌های ریه می‌شود. این فعالیت باعث حفظ ساختار فیبرهای الاستیک ریه، که برای فرآیند تنفس ضروری هستند، می‌گردد.

تنظیم التهاب: آلفا-1 آنتی‌تریپسین در پاسخ‌های ضدالتهابی نقش مهمی دارد و با کنترل فعالیت آنزیم‌های پروتئولیتیک از آسیب بافتی جلوگیری می‌کند.

اهمیت بالینی A1AT: کمبود A1AT، که یک اختلال ژنتیکی ناشی از جهش در ژن (SERPINA1) است، می‌تواند به بیماری‌های جدی نظیر آمفیزم و بیماری‌های مزمن کبدی منجر شود.

دلایل کاهش و افزایش سطح آلفا-1 آنتی‌تریپسین

کاهش سطح آلفا-1 آنتی‌تریپسین

کاهش سطح A1AT می‌تواند ناشی از موارد زیر باشد:

اختلالات ژنتیکی: کمبود آلفا-1 آنتی‌تریپسین اغلب به دلیل جهش‌های ژنتیکی در ژن SERPINA1 اتفاق می‌افتد که منجر به کاهش تولید یا تولید پروتئین A1AT غیرطبیعی می‌شود. این کمبود، خطر ابتلا به بیماری‌هایی نظیر آمفیزم و بیماری‌های مزمن کبدی مانند سیروز را افزایش می‌دهد.

بیماری‌های کبدی: شرایط مزمن کبدی مانند هپاتیت یا سیروز باعث کاهش تولید A1AT می‌شوند.

سوءتغذیه یا نقص سنتز پروتئین: کمبود تغذیه‌ای نیز می‌تواند سطح A1AT را کاهش دهد، به‌ویژه در شرایطی که پروتئین‌های مورد نیاز برای تولید گلیکوپروتئین‌ها تأمین نمی‌شود.

افزایش سطح آلفا-1 آنتی‌تریپسین

افزایش A1AT معمولاً به دلایل زیر رخ می‌دهد:

شرایط التهابی یا عفونت: آلفا-1 آنتی‌تریپسین به عنوان یک واکنشگر فاز حاد عمل می‌کند و در عفونت‌ها یا آسیب‌های بافتی افزایش می‌یابد.

اختلالات خودایمنی: بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید و سایر بیماری‌های التهابی مزمن می‌توانند منجر به افزایش سطح A1AT شوند.

کیت‌های تشخیص آلفا-1 آنتی‌تریپسین

اندازه‌گیری سطح آلفا-1 آنتی‌تریپسین در خون برای تشخیص و پایش بیماری‌های مرتبط با این پروتئین حیاتی است.

ویژگی‌ها و روش‌های کیت‌های تشخیصی

ELISA (Enzyme-Linked Immunosorbent Assay): یکی از حساس‌ترین روش‌ها برای اندازه‌گیری A1AT در نمونه‌های خون.

Nephelometry: از پراکندگی نور برای اندازه‌گیری سطح پروتئین استفاده می‌شود.

SRID (Single Radial Immunodiffusion): این روش برای اندازه‌گیری غلظت کمی A1AT بسیار رایج است و دقت خوبی را ارائه می‌دهد.

اهمیت کاربرد کیت‌های تشخیصی

تشخیص زودهنگام: شناسایی کمبود A1AT می‌تواند از پیشرفت بیماری‌های مزمن ریه و کبد جلوگیری کند.

پایش درمان: سطح A1AT در بیماران تحت درمان با تجویز A1AT (Augmentation Therapy) بررسی می‌شود.

روش SRID برای سنجش آلفا-1 آنتی‌تریپسین

روش Radial Immunodiffusion (SRID) یکی از روش‌های کلاسیک و دقیق برای اندازه‌گیری سطح آلفا-1 آنتی‌تریپسین در خون است. این روش مبتنی بر انتشار آنتی‌ژن (A1AT) در ژل حاوی آنتی‌بادی‌های اختصاصی است.

مراحل انجام SRID

آماده‌سازی ژل آگاروز: ژل با آنتی‌بادی‌های خاص A1AT آغشته می‌شود.

اضافه کردن نمونه: نمونه سرم در چاهک‌های ژل قرار داده می‌شود.

انتشار رادیال: A1AT در ژل منتشر شده و حلقه رسوبی شکل می‌گیرد.

اندازه‌گیری حلقه: قطر حلقه رسوبی ایجاد شده با غلظت A1AT در نمونه سرم تناسب دارد.

مزایای روش SRID

دقت بالا: نتایج قابل اعتماد و مناسب در آزمایشگاه‌های بالینی.

هزینه مقرون‌به‌صرفه: نسبت به برخی روش‌های نوین، هزینه کمتری دارد.

محدودیت‌ها

زمان‌بر بودن در مقایسه با روش‌های سریع‌تری مانند ELISA.

نیاز به استانداردهای دقیق برای مقایسه حلقه‌های رسوبی.

جمع‌بندی

آلفا-1 آنتی‌تریپسین یک پروتئین حیاتی است که نقش کلیدی در حفاظت از ریه‌ها و کبد در برابر آسیب‌های آنزیمی و التهابی دارد. کاهش یا افزایش سطح این پروتئین می‌تواند نشان‌دهنده بیماری‌های مختلفی مانند آمفیزم، بیماری‌های خودایمنی یا التهاب حاد باشد. روش SRID و کیت‌های تشخیصی مدرن مانند ELISA ابزار ارزشمندی برای پایش، تشخیص زودهنگام، و نظارت بر درمان بیماری‌های مرتبط با A1AT هستند.