کنترل و کالیبراتور SRID – بهار افشان

مقدمه

روش SRID (Single Radial Immunodiffusion)، یک روش ایمنی‌شناسی دقیق و پرکاربرد برای اندازه‌گیری غلظت پروتئین‌های سرم، مانند ایمونوگلوبولین‌ها، ترانسفرین، و آلفا-1 آنتی‌تریپسین است. استفاده از کنترل‌ها و کالیبراتورهای ایمنی‌شناسی در SRID ضروری است، زیرا صحت، دقت و استانداردسازی آزمایش‌ها را تضمین می‌کند.

کالیبراسیون در SRID

کالیبراتورها موادی با غلظت مشخص هستند که برای تنظیم و استانداردسازی نتایج آزمایش SRID استفاده می‌شوند.

نحوه استفاده از کالیبراتورها

تهیه کالیبراتورها: کالیبراتورهایی با غلظت‌های شناخته‌شده از پروتئین مورد نظر (مانند آلبومین، آلفا-1 آنتی‌تریپسین یا ترانسفرین) استفاده می‌شوند. این کالیبراتورها معمولاً از شرکت‌های معتبر تولید کیت‌های ایمنی‌شناسی تهیه می‌شوند.

انتشار در ژل: کالیبراتورها در چاهک‌های مشخص روی ژل حاوی آنتی‌بادی بارگذاری می‌شوند. هر غلظت، حلقه‌ای با قطر مشخص ایجاد می‌کند.

ایجاد منحنی کالیبراسیون: قطر حلقه‌های کالیبراتورها اندازه‌گیری شده و در برابر غلظت‌های شناخته‌شده رسم می‌شوند. این منحنی به عنوان مرجع برای محاسبه غلظت پروتئین‌های موجود در نمونه‌های بیمار استفاده می‌شود.

ویژگی‌های کالیبراتور استاندارد

خلوص بالا: باید حاوی پروتئین هدف خالص باشد.

غلظت تعریف‌شده: دارای غلظت دقیق و مشخص برای مرجع.

مطابقت با استانداردهای بین‌المللی: مانند WHO یا دستورالعمل‌های CLSI.

کنترل‌ها در SRID

استفاده از کنترل‌های کیفی در هر سری از آزمایش‌های SRID اهمیت ویژه‌ای دارد. کنترل‌ها برای اطمینان از این موارد استفاده می‌شوند:

صحت نتایج: تعیین می‌کند که آیا نتایج آزمایش مطابق با مقادیر مورد انتظار هستند یا خیر.

پایداری سیستم آزمایشگاهی: کنترل کیفیت شرایط سیستم (مانند ژل، آنتی‌بادی‌ها و نمونه سرم) را بررسی می‌کند.

نتایج تکرارپذیر: از ثبات روش و قابلیت تکرار نتایج اطمینان می‌دهد.

انواع کنترل‌ها

کنترل مثبت: سرم یا محلول حاوی پروتئین موردنظر با مقدار مشخص و قابل پیش‌بینی.

کنترل منفی: سرم فاقد پروتئین مورد آزمایش برای اطمینان از نداشتن واکنش‌های غیراختصاصی.

کنترل داخلی: نمونه‌هایی از بیماران با مقادیر پروتئین شناخته‌شده که همراه با سایر نمونه‌ها آزمایش می‌شود.

مراحل استفاده از کنترل‌ها

انتخاب کنترل مناسب: باید از کنترل‌هایی که غلظت مشابه نمونه موردنظر دارند استفاده شود.

بررسی نتایج کنترل: اگر نتایج کنترل خارج از محدوده مورد انتظار باشد، سیستم باید بازبینی و تکرار آزمون انجام شود.

ثبت و نظارت: تمامی مقادیر کنترل برای تحلیل آماری و ارزیابی عملکرد سیستم لازم است ثبت شوند.

اهمیت کنترل و کالیبراسیون در SRID

حداقل‌سازی خطا: تضمین می‌کند که نتایج نهایی آزمایش دقیق هستند و خطا به حداقل کاهش یابد.

اعتبار بالینی: با کنترل و کالیبراسیون، نتایج قابل تکرار و معتبر خواهند بود و می‌توان به آن‌ها در تحلیل بالینی اعتماد کرد.

معیار سنجش: کالیبراسیون و کنترل اجازه می‌دهد مقادیر واقعی پروتئین‌ها بر اساس مقیاس‌های استاندارد بین‌المللی گزارش شوند.

جمع‌بندی

کنترل و کالیبراسیون در روش SRID از ارکان اصلی اعتبار سنجی و استانداردسازی این روش است. کنترل‌ها برای نظارت بر نتایج و کالیبراتورها برای تنظیم غلظت‌های اندازه‌گیری به کار می‌روند. استفاده صحیح از این ابزارها باعث می‌شود تا نتایج دقیق‌تر و قابل اعتمادتر باشند و در اقدامات تشخیصی و درمانی بیماران با اطمینان بیشتری به کار روند.