نوار تست اکسیداز – بهار افشان

مقدمه

تست اکسیداز برای بررسی وجود آنزیم سیتوکروم اکسیداز (Cytochrome c oxidase) در باکتری‌ها طراحی شده است. این آنزیم در زنجیره انتقال الکترون ((Electron Transport Chain)) حضور داشته و مسئول انتقال الکترون به اکسیژن مولکولی در فرآیند تنفس هوازی است.

هنگامی که یک نوار تست اکسیداز (حاوی معرف تترامتیل‌پارافنیلن‌دی‌آمین یا TMPD) در تماس با یک باکتری اکسیداز مثبت قرار می‌گیرد، این معرف در اثر آنزیم اکسیداز اکسید شده و رنگی بنفش/آبی تیره تولید می‌کند. تغییر رنگ به صورت بصری می‌تواند شاهد مثبت بودن تست باشد.

روش انجام تست اکسیداز با نوار اکسیداز

تهیه نمونه باکتری: از باکتری کشت داده شده در محیط جامد مانند آگار نوترینت یا آگار مولر-هینتون (که کاتالیزور نداشته باشد) استفاده کنید. ترجیحاً نمونه باید تازه باشد (کمتر از 24 ساعت از کشت گذشته باشد).

تماس با نوار اکسیداز: با استفاده از لوپ یا کلنی‌بردار یک کلنی از باکتری را برداشته و بر روی سطح نوار تست اکسیداز بمالید.

بررسی نتیجه: تغییر رنگ نوار به آبی تیره یا بنفش ظرف 10 تا 30 ثانیه نشان‌دهنده نتیجه مثبت است. عدم تغییر رنگ نوار نشان‌دهنده منفی بودن تست و عدم وجود آنزیم اکسیداز در باکتری است.

کاربردهای نوار تست اکسیداز در آزمایشگاه

شناسایی و طبقه‌بندی باکتری‌ها

این تست به طور گسترده‌ای برای تشخیص اولیه و جداسازی باکتری‌های گرم منفی مانند اعضای زیر استفاده می‌شود:

اکسیداز مثبت: سودوموناس‌ها، نوکاردیاها، کمپیلوباکترها، ویبریوها و نایسریاها.

اکسیداز منفی: اعضای خانواده انتروباکتریاسه‌ها (مانند اشرشیا کلی، سالمونلا و شیگلا).

تشخیص افتراقی سودوموناس

نوار اکسیداز کمک می‌کند سودوموناس (اکسیداز مثبت) از سایر باکتری‌های گرم منفی غیرتخمیری (مانند استنوتروفوموناس یا آسینتوباکتر) جدا شود.

شناسایی ویبریوها

تست اکسیداز می‌تواند برای تشخیص ویبریوها از باکتری‌های اکسیداز منفی در مواد غذایی و نمونه‌های کلینیکی مورد استفاده قرار گیرد.

کاربرد در آزمایشگاه‌های تشخیصی پزشکی

این تست به عنوان اولین مرحله در شناسایی باکتری‌های گرم منفی و جداسازی ارگانیسم‌های مهم بالینی استفاده می‌شود.

کنترل کیفیت آب و مواد غذایی

باکتری‌های اکسیداز مثبت نظیر ویبریو و سودوموناس در آب، ماهی، غذاهای دریایی و منابع محیطی مورد بررسی قرار می‌گیرند.

مزایا و محدودیت‌های نوار تست اکسیداز

مزایا

سریع و ساده: نتایج تنها در چند ثانیه آماده می‌شود.

هزینه پایین: این روش کم‌هزینه بوده و نیازی به تجهیزات خاص ندارد.

استفاده آسان: نیازی به آماده‌سازی پیچیده نمونه یا محیط کشت خاص ندارد.

تشخیص دقیق: درصد خطای پایینی در افتراق باکتری‌های اکسیداز مثبت از اکسیداز منفی دارد.

محدودیت‌ها

وابستگی به شرایط محیطی: استفاده از کلنی‌های تازه بسیار مهم است، زیرا پاسخ تست در باکتری‌های قدیمی یا ضعیف ممکن است اشتباه باشد.

تداخل مواد محیط کشت: استفاده از محیط‌های حاوی اکسیدان یا غنی از آهن ممکن است باعث نتایج کاذب شود.

محدودیت برای طیف وسیع باکتری‌ها: این تست تنها در غربالگری اولیه مفید است و برای تشخیص نهایی باید آزمون‌های تکمیلی (مانند PCR یا تست‌های بیوشیمیایی پیشرفته) انجام شود.

جمع‌بندی

نوار تست اکسیداز یکی از تست‌های ساده و سریع است که در شناسایی باکتری‌های اکسیداز مثبت مانند سودوموناس و ویبریو نقش بسیار مهمی دارد. این تست در آزمایشگاه‌های میکروبیولوژی بالینی، صنایع غذایی و محیط زیست بسیار پرکاربرد است. اجرای سریع، تفسیر آسان نتایج و هزینه پایین از ویژگی‌های کلیدی این آزمایش است، اما برای تأیید نهایی شناسایی، آزمایش‌های تکمیلی نیاز است.