محیط کشت خون کودکان حاوی SPS (آماده مصرف) – بهار افشان

مقدمه

محیط کشت خون مایع (Blood Culture Media) یکی از ابزارهای حیاتی در تشخیص بیماری‌های عفونی سیستمیک، به خصوص در کودکان، است. این نوع محیط‌ها به منظور تسهیل شناسایی عوامل بیماری‌زا از نمونه‌های خون طراحی می‌شوند. یکی از اجزای تأثیرگذار در این محیط‌ها، سدیم پلی‌انتول سولفونات (SPS) است. SPS به دلیل خواصی مانند جلوگیری از لخته شدن خون، غیرفعال کردن آنتی‌بیوتیک‌های باقی مانده در نمونه، و بهبود شرایط رشد میکروارگانیسم‌های مختلف، نقش مهمی در این محیط‌ها ایفا می‌کند. کاربرد SPS به‌خصوص در جمع‌آوری نمونه‌های خون کودکان (با حجم محدود) بسیار اهمیت دارد.

محتویات محیط کشت خون مایع حاوی SPS

محیط کشت خون مایع به‌ طور کلی شامل ترکیبات زیر است که برای حفظ زنده‌مانی و رشد میکروب‌های بیماری‌زا در شرایط خاص طراحی شده‌اند:

سدیم پلی‌انتول سولفونات (SPS): SPS یکی از اجزای اصلی این محیط است که عملکردهای زیر را دارد:

-ضد انعقاد خون: جلوگیری از لخته شدن نمونه.

-افزایش دید میکروبی: با مهار خاصیت ضدباکتریال سرم خون (از جمله کاهش فعالیت لیزوزیم‌ها)، امکان رشد ارگانیسم‌های موجود در خون افزایش می‌یابد.

-غیرفعال‌سازی آنتی‌بیوتیک‌ها: SPS می‌تواند اثر برخی آنتی‌بیوتیک‌هایی که ممکن است پیش از نمونه‌گیری در خون بیمار وجود داشته باشند، کاهش دهد.

پایه مغذی (Nutritional Base): محیط معمولاً از Trypticase Soy Broth (TSB) یا مشابه آن ساخته می‌شود که دارای کازئین هیدرولیز شده، گلوکز، و منابع مغذی تقویتی برای تسهیل رشد میکروارگانیسم‌ها است.

مواد بافر: برای حفظ pH نمونه که برای رشد باکتری‌ها حیاتی است.

رزین‌های ضد میکروبی (در برخی سیستم‌ها): برخی محیط‌ها شامل رزین‌هایی هستند که برای خنثی کردن تاثیر آنتی‌بیوتیک‌ها بیشتر به کار می‌روند.

کاربردهای محیط کشت خون حاوی SPS در کودکان

تشخیص باکتریمی و سپتی‌سمی

محیط‌های دارای SPS برای شناسایی عفونت‌های سیستمیک نظیر باکتریمی و سپتی‌سمی بسیار مؤثر هستند. این شرایط می‌توانند به سرعت در کودکان منجر به شوک عفونی شوند. با وجود SPS، امکان زنده‌مانی و افزایش غلظت باکتری‌ها در محیط فراهم می‌شود، که تشخیص سریع‌تر را تسهیل می‌کند.

کمک به بهبود تشخیص در حجم کم خون

در کودکان، امکان جمع‌آوری حجم زیادی از خون وجود ندارد (معمولاً 1-3 میلی‌لیتر). SPS به حفظ و رشد ارگانیسم‌های بیماری‌زا در چنین شرایطی کمک می‌کند، حتی اگر تعداد این ارگانیسم‌ها در نمونه اولیه کم باشد.

شناسایی طیف گسترده‌ای از میکروب‌ها

محیط‌های حاوی SPS پاتوژن‌های مختلفی از جمله گرم مثبت‌ها، گرم منفی‌ها، و حتی قارچ‌هایی مانند Candida را پشتیبانی می‌کنند. این محیط‌ها به‌ویژه برای رشد ارگانیسم‌هایی که به دلیل فعالیت‌های طبیعی خون یا آنتی‌بیوتیک‌های موجود ممکن است سرکوب شده باشند، طراحی شده‌اند.

تسهیل در پایش مقاومت آنتی‌بیوتیکی

محیط کشت خون حاوی SPS، علاوه بر تشخیص عفونت‌ها، برای کمک به آزمایش‌های مقاومت آنتی‌بیوتیکی نیز مناسب است. ارائه اطلاعات دقیق درباره مقاومت میکروبی به انتخاب آنتی‌بیوتیک‌های مناسب برای درمان کمک می‌کند.

ویژگی‌های کلیدی SPS در محیط کشت خون کودکان

مهار فعالیت‌های بازدارنده خون: خون دارای عواملی همچون لیزوزایم‌ها و مواد ضد میکروبی طبیعی است که ممکن است رشد میکروب‌ها را محدود کنند. SPS این موارد را مهار کرده و محیطی مناسب برای رشد میکروب‌ها فراهم می‌کند.

افزایش زمان تشخیص: با غیرفعال کردن آنتی‌بیوتیک‌ها، امکان رشد ارگانیسم‌هایی که ممکن است به دلیل وجود داروهای ضدباکتری محدود شوند، افزایش می‌یابد.

پایداری: SPS اثر فوری و طولانی مدت دارد و به بهبود شانس تشخیص مثبت کمک می‌کند.

ملاحظات کاربردی

جمع‌آوری خون: محیط کشت حاوی SPS برای نمونه‌هایی با حجم کم (1-3 میلی‌لیتر) طراحی شده است، که این امر در نوزادان و کودکان اهمیت حیاتی دارد.

انکوباسیون: این محیط‌ها تحت شرایط مناسب (دمای 37 درجه سانتی‌گراد) و معمولاً در سیستم‌های خودکار آزمایشگاهی انکوبه می‌شوند.

مدت زمان کشت: معمولاً رشد میکروبی طی 24 تا 48 ساعت قابل شناسایی است، اما برای میکروارگانیسم‌های کند رشد (مانند برخی از قارچ‌ها) ممکن است 5 تا 7 روز یا بیشتر زمان نیاز باشد.

نتیجه‌گیری

محیط کشت خون مایع حاوی SPS یک ابزار حیاتی در تشخیص عفونت‌های خون، به‌ویژه در کودکان، است. SPS نه تنها به بقا و رشد میکروارگانیسم‌ها کمک می‌کند، بلکه اثر آنتی‌بیوتیک‌ها را نیز مهار می‌کند و باعث افزایش حساسیت تشخیص می‌شود. این محیط‌ها، با فراهم کردن شرایط بهینه برای رشد پاتوژن‌ها، نقشی اساسی در شناسایی سریع و دقیق عفونت‌ها دارند و از این طریق درمان بهتر و سریع‌تر را ممکن می‌سازند.