رنگ رسوب ادرار همراه با نگهدارنده – بهار افشان

مقدمه

رسوب ادرار یکی از مهم‌ترین بخش‌های آزمایش‌ ادرار (Urinalysis) است که برای بررسی اجزاء سلولی و غیرسلولی موجود در ادرار پس از سانتریفیوژ کردن نمونه استفاده می‌شود. رنگ رسوب ادرار به تحلیل برخی وضعیت‌های پاتولوژیک یا حالت طبیعی فرد کمک می‌کند و بسته به ترکیب نمونه و شرایط بیمار متفاوت است. رنگ رسوب ادرار نه تنها به‌عنوان یک مشاهده بصری ثبت می‌شود، بلکه مبنایی برای شناسایی برخی از مواد، سلول‌ها، کریستال‌ها یا عناصر تجزیه‌شده در نمونه است.

رنگ رسوب ادرار و ارتباط آن با اجزای موجود

رسوب سفید یا زرد کم‌رنگ

محتوای احتمالی: سلول‌های اپیتلیال، گلبول‌های سفید (WBC)، مخاط، یا کریستال‌های معمول مثل اگزالات کلسیم. رسوب سفید شفاف یا زرد کم‌رنگ شایع‌ترین حالت در شرایط طبیعی است.

موارد کاربرد: این رنگ اغلب زمانی مشاهده می‌شود که بیماری خاصی وجود نداشته باشد یا در عفونت‌های خفیف ادراری (مثل UTI).

رسوب زرد یا نارنجی

محتوای احتمالی: بیلی‌روبین یا اوروبیلینوژن بالا، مصرف برخی داروها (مثل ریفامپین یا فنی‌توئین)، یا کریستال‌هایی که نتیجه تجمع دارو یا دفع رنگ‌های بیوشیمیایی هستند.

موارد کاربرد: کمک به تشخیص مشکلات کبدی (مثل هپاتیت، انسداد صفراوی) یا همولیز شدید.

رسوب قهوه‌ای یا قرمز

محتوای احتمالی: میوگلوبین، هموگلوبین، گلبول‌های قرمز (RBC)، یا پورفیرین‌ها. می‌تواند نشان‌دهنده آسیب گلومرولی، همولیز یا ترومای عضلانی باشد.

موارد کاربرد: تشخیص اختلالات همولیتیک، آسیب‌های عضلانی مثل رابدومیولیز و گلومرولونفریت.

رسوب صورتی یا قرمز تیره

محتوای احتمالی:  نتیجه وجود گلبول‌های قرمز و تجزیه آن‌ها (هموگلوبین)، پورفیرین‌ها یا خرید کریستال‌های خوش‌خیم اورات آمورف (Amorphous Urates). می‌تواند طبیعی باشد (در دمای پایین) یا به علت پاتولوژی‌هایی مثل سنگ‌های کلیوی یا تروما باشد.

موارد کاربرد: تشخیص اورات‌آمورف، هماتوری، یا بررسی وضعیت کلیوی.

رسوب سبز یا آبی

محتوای احتمالی: عفونت با برخی باکتری‌ها (مثل Pseudomonas aeruginosa)، مصرف مواد خاص (مانند متیلن بلو، داروهای روانشناختی خاص)، یا رنگ‌های شیمیایی.

موارد کاربرد: تشخیص عفونت ناشی از عوامل خاص مثل سودوموناس یا اثرات جانبی دارو.

رسوب کدر یا خاکستری

محتوای احتمالی: مواد معدنی غیر محلول، باکتری‌ها، سلول‌های چرکی در عفونت حاد ادراری یا باقی‌مانده‌های شیمیایی.

موارد کاربرد: تشخیص عفونت قوی سیستم ادراری.

کاربرد رنگ رسوب در تشخیص بیماری‌ها

بررسی عفونت‌های سیستم ادراری (UTI): رنگ رسوب سفید یا زرد روشن ناشی از تعداد زیاد WBC و باکتری‌ها، همراه با کِدر شدن واضح ادرار می‌تواند نشانه عفونت باشد.

آنالیز وجود خون (هماتوری): رسوب قرمز یا قهوه‌ای معمولاً نشان‌دهنده وجود RBC یا هموگلوبین در ادرار است که می‌تواند به دلیل بیماری‌های سنگ کلیه، عفونت یا آسیب‌های کلیوی باشد.

اختلالات متابولیک یا اختلالات ارثی: رنگ‌های غیرمعمول مثل سبز، آبی یا نارنجی معمولاً در نتیجه دفع غیرعادی ترکیبات متابولیک یا داروها رخ می‌دهد (مانند بیلی‌روبین بالا در مشکلات کبدی).

تشخیص سنگ‌های کلیوی و کریستال‌ها: رنگ صورتی رسوب اغلب ناشی از کریستال‌های اورات است که در وضعیت‌های اسیدوز ادراری یا دفع بیش از حد اوریک اسید رخ می‌دهد.

کمک به تشخیص تروما یا نارسایی کلیوی: رسوب قهوه‌ای یا سیاه نشان‌دهنده وجود میوگلوبین یا هموگلوبین ناشی از تخریب عضلانی است.

نتیجه‌گیری

رنگ رسوب ادرار به همراه مشاهدات میکروسکوپی از اهمیت بالایی در تشخیص دقیق بیماری‌ها برخوردار است. این رنگ به تحلیل وضعیت اجزاء سلولی و غیرسلولی موجود در ادرار کمک می‌کند و در تشخیص بیماری‌هایی از جمله عفونت‌ها، نارسایی‌های کلیوی، آسیب‌های عضلانی و مشکلات متابولیک نقش مهمی دارد.