رنگ رایت (آماده مصرف) – بهارافشان

مقدمه

رنگ رایت (Wright’s Stain) یکی از پرکاربردترین روش‌های رنگ‌آمیزی در آزمایشگاه‌های تشخیص طبی است که بیشتر برای رنگ‌آمیزی سلول‌های خونی محیطی، مغز استخوان و انگل‌ها به کار می‌رود. این رنگ متعلق به گروه رنگ‌های Romanowsky است و ترکیبی از eosin (رنگ اسیدی) و methylene blue (رنگ بازی) می‌باشد. رنگ رایت به دلیل توانایی آن در تمایز اجزای مختلف سلولی از جمله هسته و سیتوپلاسم، به طور گسترده در هماتولوژی استفاده می‌شود.

تولید رنگ رایت

رنگ رایت به دو صورت پودر یا محلول آماده تجاری در دسترس است. برای تهیه محلول کاری از رنگ رایت:

مواد اولیه

Methylene blue: رنگ پایه که با اجزای بازی سلولی مانند اسید نوکلئیک واکنش می‌دهد.

Eosin Y: برای رنگ‌آمیزی اجزای اسیدی مانند گرانول‌های ائوزینوفیل و سیتوپلاسم.

متانول: برای تثبیت سلول‌ها و حل کردن رنگ.

تولید محلول استوک

این محلول ترکیب مقدار مشخصی از متیلن بلو و ائوزین در متانول است. محلول استوک معمولاً پایدار بوده و در مقادیر کم برای رنگ‌آمیزی نمونه‌ها رقیق می‌شود. نسبت معمول، ۱:۴ (یک واحد رنگ به چهار واحد محلول بافر یا متانول) است.

روش استفاده از رنگ رایت

برای رنگ‌آمیزی نمونه‌ها، مراحل زیر انجام می‌شود:

آماده‌سازی نمونه: محلول کاری آماده می‌شود (اغلب با بافر فسفات با pH 6.8 یا ۷ رقیق می‌شود). لام نازک خون محیطی تهیه شده و در هوا به طور کامل خشک می‌شود.

ثبیت نمونه: برای تثبیت سلول‌ها، لام را به مدت ۲ تا ۳ دقیقه با متانول خالص پوشش داده و اجازه دهید متانول کاملاً تبخیر شود.

رنگ‌آمیزی: محلول رنگ رایت را روی لام خشک شده ریخته (یا نمونه را در محلول فرو می‌برید) و به مدت ۳ تا ۴ دقیقه اجازه دهید رنگ با نمونه واکنش دهد. یک حجم معادل از بافر فسفات اضافه کرده و رنگ‌آمیزی را به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه ادامه دهید. در حین رنگ‌آمیزی، با حرکت آرام لام، رنگ و بافر به خوبی ترکیب می‌شوند.

شستشو: لام را به آرامی با آب مقطر بشویید تا رنگ اضافی پاک شود. اجازه دهید در هوای آزاد خشک شود.

مشاهده زیر میکروسکوپ: نمونه را با استفاده از عدسی روغنی زیر میکروسکوپ نوری بررسی کنید. در این مرحله:

هسته: به رنگ بنفش (رنگ متیلن بلو).

سیتوپلاسم: صورتی یا قرمز ملایم (رنگ ائوزین).

شرایط نگهداری رنگ رایت

برای حفظ کیفیت و اثرگذاری، شرایط نگهداری رنگ رایت بسیار مهم است:

دمای مناسب: رنگ رایت باید در محیط خنک نگهداری شود. دمای ایده‌آل حدود ۱۵-۲۵ درجه سانتی‌گراد است.

محافظت از نور: رنگ رایت در برابر نور حساس است. ظرف‌های حاوی این رنگ باید مات بوده و در محیط تاریک نگهداری شوند.

پایداری محلول رقیق‌شده: محلول کاری (رقیق شده) تنها برای مدت کوتاهی پایدار است و باید هر بار تازه تهیه شود.

محافظت از آلودگی: ظروف نگهداری باید پس از هر بار استفاده به خوبی بسته شوند تا از ورود آلودگی جلوگیری شود.

کاربردهای رنگ رایت

هماتولوژی

تحلیل سلول‌های خونی محیطی برای شناسایی شرایطی مانند کم‌خونی، عفونت، و لوسمی.

بررسی مغز استخوان و تفکیک انواع لکوسیت‌ها (مانند نوتروفیل‌ها، ائوزینوفیل‌ها، بازوفیل‌ها و لنفوسیت‌ها).

انگل‌شناسی

استفاده در تشخیص بیماری‌های انگلی مانند مالاریا و فیلا‌ریازیس.

سیتولوژی

شفاف‌سازی ویژگی‌های ساختاری مانند هسته و سیتوپلاسم در سلول‌های مختلف.

نکات کلیدی برای استفاده

رعایت نسبت‌های دقیق: برای دستیابی به نتایج بهینه، نسبت رقت و زمان رنگ‌آمیزی بسیار اهمیت دارد.

تثبیت مناسب سلول‌ها: تثبیت نادرست با متانول باعث تغییر ساختار سلول‌ها می‌شود.

بازبینی لام: کیفیت لام باید قبل از رنگ‌آمیزی کنترل شود تا از ایجاد نتایج اشتباه جلوگیری گردد.

جمع‌بندی

رنگ رایت یکی از ابزارهای بسیار مؤثر در آزمایشگاه‌های تشخیصی است که برای مشاهده ساختارهای جزئی در خون و نمونه‌های پارازیتولوژی استفاده می‌شود. با رعایت استانداردهای کاربری، می‌توان نتایج دقیق‌تری در تشخیص بیماری‌ها و تحلیل نمونه‌ها به دست آورد.