استاندارد 5 ویالی پروتئین ادرار – بهار افشان

مقدمه

پروتئین موجود در مایعات بدن مانند ادرار و مایع مغزی-نخاعی دارای مقادیر طبیعی و مشخصی است که تحت شرایط فیزیولوژیک بیمار ممکن است تغییر کند. بررسی میزان این پروتئین‌ها نقش مهمی در تشخیص انواع بیماری‌ها، درگیری‌های کلیوی، و اختلالات سیستم عصبی مرکزی ایفا می‌کند.

پروتئین در ادرار

مقادیر طبیعی پروتئین در ادرار

در شرایط طبیعی، مقادیر کمی از پروتئین ممکن است از طریق ادرار دفع شود که عمدتاً شامل آلبومین و مقادیر جزئی پروتئین‌های پایین‌وزن مولکولی است.

حد طبیعی دفع پروتئین در ادرار ۲۴ ساعته

کمتر از ۱۵۰ میلی‌گرم در روز (حجم عمده پروتئین دفعی کمتر از ۳۰ میلی‌گرم در روز، آلبومین است).

پروتئین ادرار هنگام آزمایش معمولی (Spot Urine)

طبیعی: کمتر از ۱۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر.

میکروآلبومینوری: ۳۰-۳۰۰ میلی‌گرم بر ۲۴ ساعت.

ماکروآلبومینوری یا پروتئینوری: بالای ۳۰۰ میلی‌گرم بر ۲۴ ساعت.

نقش تشخیصی پروتئین ادرار

افزایش پروتئین در ادرار (پروتئینوری) اشاره به اختلالات زیر دارد:

بیماری‌های کلیوی

-گلومرولونفریت: افزایش نفوذپذیری غشای گلومرولی به پروتئین‌ها.

-سندرم نفروتیک: دفع پروتئین بالای ۳.۵ گرم در روز همراه با ورم شدید.

-نفروپاتی دیابتی: افزایش آلبومینوری از مراحل اولیه.

بیماری‌های سیستمی

لوپوس، پریکلامپسی در بارداری، و بیماری‌های التهابی.

شرایط فیزیولوژیک

دفع پروتئین گذرا در اثر تب، ورزش شدید یا استرس.

پروتئین اختصاصی در ادرار

پروتئین بنس جونز (Bence Jones Protein): وجود این نوع پروتئین در آزمایش ادرار نشانه بیماری‌هایی مانند مولتیپل میلوما است.

پروتئین در مایع مغزی-نخاعی (CSF)

مقادیر طبیعی پروتئین در CSF

پروتئین موجود در مایع مغزی-نخاعی از سد خونی-مغزی (BBB) به داخل CSF ترشح می‌شود و غلظت آن بسیار پایین‌تر از سرم است.

مقدار طبیعی پروتئین در CSF

در بزرگسالان: ۱۵ تا ۴۵ میلی‌گرم در دسی‌لیتر

در نوزادان: ممکن است تا ۸۰-۱۲۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر نیز طبیعی باشد.

نسبت آلبومین CSF به سرم:

کمتر از ۰.۰۰۷ (برای ارزیابی عملکرد سد خونی-مغزی).

نقش تشخیصی پروتئین در CSF

مقادیر غیر طبیعی پروتئین در CSF به تشخیص اختلالات سیستم عصبی مرکزی و بیماری‌های مرتبط کمک می‌کند:

پروتئین بالا در CSF (هایپرپروتئینوری)

-مننژیت باکتریایی یا ویروسی: افزایش نفوذپذیری BBB باعث ورود پروتئین به CSF می‌شود.

-گلوماتوس‌های CNS: (مانند مولتیپل اسکلروزیس) که به‌همراه نوارهای الیگوکلونال بررسی می‌شود.

-سندرم گیلن-باره: معمولاً پروتئین CSF بدون افزایش قابل‌توجه گلبول‌های سفید بالا می‌رود.

-تومورهای مغزی یا متاستازها.

پروتئین پایین در CSF

می‌تواند ناشی از لکوره (CSF Leakage) یا کاهش تولید CSF باشد.

سنجش اختصاصی پروتئین در CSF

• نوارهای الیگوکلونال (Oligoclonal Bands):
  • نشانه‌ای از بیماری‌های خودایمنی مانند مولتیپل اسکلروزیس.
• IgG Index:
  برای ارزیابی تولید ایمونوگلوبولین در سیستم عصبی مرکزی.

نقش استاندارد پروتئین در آزمایش‌ها

اهمیت استاندارد در سنجش پروتئین

کنترل کیفیت آزمایش: استانداردها تضمین می‌کنند که نتایج آزمایش‌های پروتئین در محدوده طبیعی و قابل‌اعتماد قرار دارند.

کالیبراسیون دستگاه‌ها: دستگاه اسپکتروفتومتر یا ابزارهای خودکار باید به کمک استانداردهای پروتئینی کالیبره شوند تا دقت اندازه‌گیری حفظ شود.

مقایسه نتایج: در پژوهش‌ها و تشخیص‌های بالینی، استفاده از مقادیر استاندارد اجازه تشخیص شرایط نرمال یا غیرطبیعی را فراهم می‌کند.

نقش استاندارد پروتئین در کیت‌های آزمایشگاهی

کیت‌های سنجش پروتئین (مانند Pyrogallol Red و Immunoturbidimetric) شامل محلولی با غلظت مشخص از پروتئین (استاندارد) هستند که برای رسم منحنی کالیبراسیون و مقایسه شدت رنگ نمونه استفاده می‌شود.

جدول مقایسه پروتئین در ادرار و CSF

جمع‌بندی

استاندارد پروتئین در ادرار و CSF معیاری حساس برای شناسایی بیماری‌های کلیوی، سیستمی و عصبی است. مقادیر غیرطبیعی پروتئین، بسته به نوع و سطح افزایش، می‌تواند زودهنگام اختلالات جدی را آشکار کند. استفاده از استانداردهای آزمایشگاهی در بررسی‌های پروتئین، هم برای کنترل کیفیت و هم اصلاح نتایج، حیاتی است.