انواع آزمایش ها براساس پانل بیماری های خودایمنی

پانل‌های آزمایش مرتبط با بیماری‌های خودایمنی معمولاً بر اساس اندام‌های درگیر یا ویژگی‌های بالینی بیماری طبقه‌بندی می‌شوند. این تقسیم‌بندی کمک می‌کند بیماری‌های خودایمنی مختلف با توجه به نوع، شدت، و محل آسیب تشخیص داده شوند. در ادامه، فهرستی از پانل‌های اصلی زیرمجموعه بیماری‌های خودایمنی ارائه شده است:

1. پانل بیماری‌های خودایمنی سیستمیک (Systemic Autoimmune Panel)

این گروه برای بیماری‌هایی که سیستم ایمنی کل بدن یا چند اندام را درگیر می‌کند، طراحی شده‌اند. شامل:

• ANA (آنتی‌بادی ضد هسته)
• Anti-dsDNA
• Anti-Sm
• Anti-RNP
• Anti-SSA/Ro و Anti-SSB/La
• Anti-Scl-70
• Anti-Jo-1
• RF (فاکتور روماتوئیدی)
• Anti-CCP
• C3 و C4 کمپلمان‌ها
• CRP و ESR

2. پانل بیماری‌های بافت همبند (Connective Tissue Disease Panel)

منظور از این پانل، تشخیص بیماری‌هایی مانند لوپوس، اسکلرودرما و موارد بافت‌های همبند مختلط (MCTD) است. شامل آزمایشاتی نظیر:

• ANA
• Anti-RNP
• Anti-Scl-70
• Anti-Jo-1
• Anti-Sm و Anti-SSA/SSB
• کمپلمان (C3 و C4)

3. پانل بیماری‌های روماتولوژیک (Rheumatologic Panel)

این پانل برای بیماری‌هایی که عمدتاً مفاصل و بافت‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهند طراحی شده است، مانند آرتریت روماتوئید یا واسکولیت‌ها. شامل:

• RF (فاکتور روماتوئیدی)
• Anti-CCP
• CRP و ESR
• ANA
• Anti-MPO (مایلوپراکسیداز)
• Anti-PR3 (پروتئیناز 3)

4. پانل سندرم آنتی‌فسفولیپید (Antiphospholipid Syndrome Panel)

ویژه بیماری‌های مرتبط با لخته‌های خون و اختلالات ایمنی در انعقاد. این پانل شامل:

• Lupus Anticoagulant
• Anti-Cardiolipin Antibodies (IgG و IgM)
• Beta-2 Glycoprotein I Antibodies
• ANA

5. پانل بیماری‌های تیروئید خودایمن (Autoimmune Thyroid Panel)

این پانل برای بیماری‌های خودایمنی مرتبط با تیروئید نظیر هاشیموتو و گریوز است. شامل:

• Anti-TPO (آنتی‌بادی ضد پراکسیداز تیروئید)
• Anti-Tg (آنتی‌بادی ضد تیروگلوبولین)
• TSH Receptor Antibodies (TRAb)

6. پانل بیماری‌های عضلانی خودایمن (Autoimmune Myositis Panel)

این پانل برای بیماری‌هایی نظیر پلی‌میوزیت یا درماتومیوزیت طراحی شده است. شامل:

• Anti-Jo-1
• Anti-Mi-2
• ANA
• CK و LDH (بررسی آسیب عضلانی)

7. پانل بیماری‌های گوارشی خودایمن (Autoimmune Gastrointestinal Panel)

بیماری‌هایی نظیر بیماری سلیاک و کولیت خودایمن توسط این آزمایش‌ها بررسی می‌شود. شامل:

• Anti-TTG (Transglutaminase Antibody)
• Anti-Endomysial Antibodies
• ANA
• Calprotectin

8. پانل بیماری‌های پوست خودایمن (Autoimmune Skin Disease Panel)

این پانل برای بیماری‌های خودایمن که پوست و غدد مرتبط را درگیر می‌کند، به کار می‌رود. شامل:

• Anti-DSG-1 و Anti-DSG-3 (Desmoglein Antibodies) (برای پمفیگوس)
• Anti-BP180 و Anti-BP230 (برای بولوس پمفیگوئید)
• ANA

9. پانل بیماری‌های کبد خودایمن (Autoimmune Liver Disease Panel)

بیماری‌هایی نظیر هپاتیت خودایمن و سیروز صفراوی اولیه توسط این پانل بررسی می‌شوند. شامل:

• Anti-LKM (Liver Kidney Microsomal Antibody)
• SMA (Smooth Muscle Antibody)
• Anti-Mitochondrial Antibodies – AMA
• ANA
• IgG و IgM سرمی

10. پانل بیماری‌های عصبی خودایمن (Autoimmune Neurological Panel)

برای بیماری‌های خودایمنی مرتبط با سیستم اعصاب مرکزی و محیطی نظیر میاستنی گراویس (MG) و ام‌اس (MS) طراحی شده است:

• Anti-AChR (آنتی‌بادی گیرنده استیل کولین)
• Anti-MuSK (Muscle-Specific Kinase)
• Anti-NMO (Neuromyelitis Optica)
• ANA
• LP (Lumbar Puncture) برای بررسی مارکرهای ایمونولوژیک مایع مغزی نخاعی.

11. پانل واسکولیت خودایمن (Autoimmune Vasculitis Panel)

بیماری‌هایی مانند گرانولوماتوز وگنر و پلی‌آرتریت سیستمیک در این گروه بررسی می‌شوند. شامل:

• Anti-MPO و Anti-PR3
• ANCA (Anti-Neutrophil Cytoplasmic Antibody): c-ANCA و p-ANCA
• CRP و ESR
• ANA

نتیجه‌گیری

پانل‌های آزمایش مرتبط با بیماری‌های خودایمنی بر اساس اندام‌های درگیر یا نوع بیماری طبقه‌بندی می‌شوند و شامل آزمایش‌های اختصاصی برای ارزیابی وجود آنتی‌بادی‌های خودایمن و فعالیت سیستم ایمنی غیر طبیعی هستند. انتخاب پانل مناسب معمولاً بر اساس علائم بالینی و سابقه پزشکی بیمار انجام می‌شود.